تجارت ابریشم در ایران عصر صفوی: تحلیل اقتصادی و تأثیر آن بر روابط تجاری ایران با کشورهای آسیای میانه و اروپا
کد مقاله : 1267-ITCS (R2)
نویسندگان
سجاد رمضانی *1، نرجس رزاقیان2، حسین علی آبادی3
1استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شرق
2دانشجوی رشته حقوق دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شرق
3دانش آموخته رشته حقوق دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شرق
چکیده مقاله
چکیده
تجارت ابریشم در عصر صفوی به‌عنوان شریان حیاتی اقتصاد ایران، نقشی چندلایه در توسعه داخلی و تثبیت جایگاه بین‌المللی کشور ایفا کرد. این پژوهش با بهره‌گیری از روش تحلیل تاریخی و رویکرد میان‌رشته‌ای، به واکاوی ابعاد اقتصادی، سیاسی و اجتماعی تجارت ابریشم می‌پردازد. مطالعه حاضر نشان می‌دهد که دولت صفوی با انحصاری کردن تولید و صادرات ابریشم، ضمن افزایش درآمدهای خزانه، موفق به ایجاد زیرساخت‌های گسترده‌ای نظیر کاروانسراها، بازارها و بنادر تجاری شد. نقش تجار ارمنی در ساماندهی شبکه‌های فراملی تجارت ابریشم و تعاملات گسترده با کمپانی‌های اروپایی، عاملی کلیدی در پیوند اقتصاد صفوی با اقتصاد جهانی بود. تحلیل مسیرهای تجاری شمالی، جنوبی و آسیای میانه نشان می‌دهد که موقعیت جغرافیایی ایران، آن را به حلقه‌ای محوری در راه ابریشم بدل ساخته بود. با این حال، وابستگی شدید به درآمدهای ناشی از یک کالای استراتژیک، آسیب‌پذیری ساختار اقتصادی صفویان را در مواجهه با تحولات سیاسی و تغییرات بازار جهانی افزایش داد. یافته‌های پژوهش، تصویر جامعی از کارکرد چندبعدی تجارت ابریشم در ساختار اقتصادی، مالی و دیپلماتیک ایران صفوی ارائه می‌کند و نشان می‌دهد که ابریشم فراتر از یک کالای تجاری، به ابزاری برای قدرت‌یابی دولت صفوی در عرصه بین‌المللی بدل شده بود.
کلیدواژه ها
اقتصاد صفوی، تجارت ابریشم، تجار ارمنی، شبکه‌های تجاری بین‌المللی، راه ابریشم
وضعیت: پذیرفته شده