| تاریخچه پیدایش و خاستگاه زعفران و اهمیت آن در مبادلات جاده ابریشم |
| کد مقاله : 1070-ITCS (R1) |
| نویسندگان |
|
داود کرتولی نژاد * هیات علمی دانشکده کویرشناسی دانشگاه سمنان |
| چکیده مقاله |
| زعفران (Crocus sativus L.) گیاهی چندساله با گلدهی پاییزی است و استفاده از آن سابقهای بیش از 4000 سال دارد. زعفران اغلب بهعنوان گرانترین گیاه دارویی، چاشنی ارزشمند و بهترین رنگ با رنگ طلایی مایل به زرد شناخته شده است. امروزه ایران هم باکیفیتترین زعفران را تولید میکند و هم بزرگترین تولید کننده آن در سطح جهان محسوب می شود (بیش از 90%). سایر کشورها مانند اسپانیا، استرالیا، کانادا، ایالات متحده آمریکا، چین و برخی کشورهای آفریقای مرکزی، زعفران را با بازده کمتری تولید میکنند. در چین، به دلیل کلالههای قرمز گل زعفران و قیمت آن که با قیمت طلا قابل مقایسه است و زعفران بهعنوان «طلای سرخ» شناخته میشود. زعفران ادویهای بسیار باستانی است و در طول تقریباً چهار هزار سال، برای درمان ۹۰ نوع مورد پزشکی استفاده شده است. خواص رنگدهی، غذایی و دارویی آن توسط هومر (در کتاب ایلیاد)، ویرژیل، هیپوکراتس، پلینیوس، اووید و در کتاب عهد عتیق (سرود سلیمان) ذکر شده است. در چین نخستین نگارش درباره زعفران در کتابهای طب سنتی چین در سلسله تانگ (۷۴۱ میلادی) باز می گردد. با این حال، زعفران کشتشده در داخل چین به اشتباه و بهطور گستردهای منشا گرفته از تبت دانسته میشود؛ دلیلش این است که نام چینی آن با واژههایی آغاز میشود (Xi یا Zang) که با اسم تبتی آن شباهت آوایی دارد. در این مقاله، به منشأ زعفران، معرفی و کاشت آن در دیگر کشورها و کاربردهای گوناگـونِ آن در سراسر جهان و مسیرهای تبادلی آن در جاده ابریشم پرداخته میشود. |
| کلیدواژه ها |
| تاریخچه کشف، مسیرهای مبادلاتی، مصارف زعفران، صنایع عطرسازی، طب سنتی |
| وضعیت: پذیرفته شده |